Soms maken we domme fouten en kwetsen we anderen. Tot op zekere hoogte is dit onvermijdelijk. Het is ingewikkeld om met je eigen behoeften en die van anderen om te gaan en soms doen of zeggen we iets dat anderen op een nare manier raakt. Als je iets hebt gedaan waardoor iemand anders is gekwetst en je wil je verontschuldigen dan is het misschien goed om vertrouwd te maken met de onderstaande stappen.
Tegelijkertijd wil je misschien ook het volgende onthouden:
- Als je niet van plan bent om te veranderen of niet opnieuw de ander te kwetsen zullen escuses niet dezelfde waarde hebben.
- Een goede verontschuldiging betekent niet dat de ander verplicht is te vergeven.
- Goede excuses gaan ook over het accepteren van de pijn die je hebt veroorzaakt. In die zin is een schuldig geweten bedoeld om je enige pijn te laten voelen.
Kort uitgelegd bestaat een goede verontschuldiging uit vijf ingrediënten die hieronder worden beschreven. We raden aan dat je begint met het opschrijven van oprechte excuses aan de persoon in kwestie, voordat je die in de echte wereld uitprobeert. Je kunt de verontschuldiging in de vorm van een brief sturen of ze persoonlijk doen, afhankelijk van je denkt dat het beste past.
1. Erken de pijn die je de ander hebt aangedaan
Geef woorden aan wat je hebt gedaan dat de ander kwetste of pijn deed. Bijvoorbeeld, als je iets gemeens hebt gezegd tegen je partner, zou je kunnen zeggen: "Luister, ik wil graag mijn excuses aanbieden voor iets. Het was niet oke van mij om te zeggen dat je egoïstisch bent en geen rekening houdt met de behoeften van de rest van ons gezin."
2. Breng onder woorden hoe het voor de ander moet zijn geweest
Vertel aan de ander hoe je denkt dat het voor hem geweest moet zijn. Je moet je echt empathie tonen en je oprecht inleven in de ervaring van de ander. Bijvoorbeeld: "Ik kan me voorstellen dat het heel kwetsend en ook oneerlijk moet hebben gevoeld. Je besteedt zoveel tijd en moeite om de boel hier thuis draaiende te houden en ik kan me voorstellen dat je het gevoel moet hebben gehad dat ik dat niet waardeerde."
3. Verontschuldig je en toon berouw
Er zijn een paar veelvoorkomende valkuilen wanneer mensen zich proberen te verontschuldigen. Een daarvan is dat ze te veel over hun eigen gevoelens praten ("Het doet mij zo'n pijn om te denken aan wat ik heb gedaan"). Dit kan de ander het gevoel geven dat jij degene bent die troost nodig heeft. Een andere veel voorkomende fout is dat het excuus wordt gevolgd door "maar" ("Het spijt me zo wat ik heb gedaan, maar ik was gewoon zo boos"). Onthoud dat alles vóór "maar" niet telt. Toon in plaats daarvan echt berouw over wat je hebt gedaan. Dat betekent dat je de pijn van de ander probeert in te voelen en dat je die empathie gebruikt om uit te drukken waar je spijt van hebt. Bijvoorbeeld: "Het spijt me zo dat ik zei dat je egoïstisch was. Ik denk niet dat je dat bent en ik had dat niet moeten zeggen. Dat was fout van me".
4. Zeg wat je in plaats daarvan had moeten doen
Probeer aan de ander te vertellen wat je eigenlijk had moeten doen. Dit helpt de ander om echt te voelen dat je begrijpt wat je hebt gedaan. Op die manier kun je laten zien dat je je rol in wat er gebeurd is erkent. Bijvoorbeeld: "Ik had beter met mijn gevoelens moeten omgaan en mijn wanhoop moeten uiten in plaats van jou aan te vallen. Het was niet oké".
5. Wacht op de reactie en herhaal
Als je iemand oprecht je excuses aanbiedt, gebeurt er meestal één van de volgende drie dingen. Eén mogelijke reactie is dat de ander bagatelliseert wat er gebeurd is. In dat geval handhaaf je je excuses en je verantwoordelijkheid daarin en verduidelijk je dat het niet had mogen gebeuren. Een andere reactie is dat de ander door je excuses de pijn juist meer voelt. Een kind kan bijvoorbeeld gaan huilen na het krijgen van excuses. Dan kun je je excuses herhalen en de pijn erkennen. Als de excuses aan een kind zijn gericht, kun je ook de stappen gebruiken in emotie coaching. Een derde reactie is dat je excuses worden aanvaard. In dat geval ben je dichter bij het herstellen van de pijn die je hebt veroorzaakt.