In deze oefening kun je je bewust worden van belangrijke emotionele herinneringen, zowel herinneringen die goed voelen, als herinneringen die pijnlijk zijn. Terugkerende pijnlijke emotionele herinneringen zijn met name belangrijk omdat ze je duidelijk maken wat je nodig had maar niet krijgt.
Er zijn twee routes om emotionele herinneringen te verkennen. Oefening 1 gaat over het verleden en het opschrijven van belangrijke gebeurtenissen, belangrijke onderwerpen en belangrijke mensen. Oefening 2 (hieronder beschreven) begint in het heden, met het beschrijven van pijnlijke omstandigheden die je nu ervaart, om te bekijken of deze pijnlijke ervaringen te maken hebben met emotionele herinneringen uit het verleden.
Oefening 1 - Herinneringen ophalen uit de kindertijd
Maak tijd vrij voor deze oefening en neem je voor hem helemaal te doorlopen. Maak een opsomming van verschillende herinneringen uit je kindertijd op die indruk op je hebben gemaakt, zowel goede als pijnlijke. Wees niet te kritisch bij de vraag of ze belangrijk genoeg zijn.
Schrijf de herinneringen op die bij je opkomen. Schrijf de namen op van de mensen die belangrijk zijn in die herinneringen. Het hoeven geen specifieke herinneringen te zijn, het kunnen ook algemene ervaringen of terugkerende gebeurtenissen zijn. Als je geen belangrijke herinneringen kunt bedenken, gebruik dan de onderstaande lijst om je op weg te helpen.
- Met stond het dichtst bij je in je opvoeding?
- Hoe was het om in jouw familie op te groeien?
- Werd er aandacht gegeven aan jouw belangrijkste behoeften als kind en door wie?
- Hoe was het voor jou op school?
- Ben je gepest, buitengesloten of aangevallen door leeftijdsgenoten?
- Heb je te maken gehad met fysiek of seksueel misbruik?
- Heb je veel angst, woede, schaamte of verdriet gevoeld? En in welke situaties?
- Hoe reageerden je ouders als je bang, boos, beschaamd of verdrietig was?
- Beschrijf je moeder en je vader als verzorgers?
- Heb je pijnlijke herinneringen aan je ouders?
- Bij wie vond je steun in je jeugd?
- Heb je goede herinneringen aan iemand die voor u gezorgd heeft, binnen of buiten jouw familie?
Kies een herinnering die je belangrijk lijkt om nu te onderzoeken uit de herinneringen die je hebt opgeschreven.
→ LET OP: Als je pijnlijke traumatische herinneringen onderzoekt waar je nog met niemand over hebt gesproken, zorg dan dat er iemand bij je in de buurt is die je vertrouwt en bij wie je je veilig voelt. Soms is het bij onverwerkte traumatische herinneringen nodig om deze te verwerken met een professionele hulpverlener.
We zullen nu verschillende aspecten van de door jouw gekozen herinnering onderzoeken. Probeer de volgende vragen te beantwoorden:
- Welke mensen komen voor in de herinnering?
- Wat is er gebeurd?
- Stel je voor dat je nu jezelf bent op dat moment. Neem contact op met je lichaam: Hoe voelde het om jou te zijn op dat moment en daar?
- Wat denk je dat de emotie was op dat moment?
- Wat zou de jongere jij nodig hebben gehad in die situatie?
Breng het allemaal samen in een verhaal, bijvoorbeeld: "Ik was zes jaar, het was de eerste schooldag en ik weigerde me aan te kleden om naar school te gaan. Papa was boos en schold me uit. Ik voelde een onrust in mijn lichaam, wilde naar mijn kamer rennen en onder de dekens kruipen. Ik denk dat ik bang was om zoveel nieuwe kinderen en volwassenen in één keer te ontmoeten. Ik had behoefte aan troost en veiligheid van mijn moeder."
Nu je de herinnering hebt verkend, stel je dan de volgende vragen:
- Welke huidige situaties kunnen een soortgelijk gevoel oproepen als dat wat je toen had? Hoe kan deze herinnering vandaag getriggerd worden?
- Als deze emotionele herinnering getriggerd wordt, wat voor effect heeft dat dan op jou?
- Wat heb je nodig als deze herinnering getriggerd wordt? Wat kun je doen om aan deze behoefte tegemoet te komen?
Oefening 2 - Emotionele herinneringen die je hinderen in het hier en nu
In deze oefening begin je in het heden. Het doel is je er meer bewust van te worden hoe emotionele moeilijkheden vandaag verband kunnen houden met pijnlijke emotionele herinneringen. Als je je bijvoorbeeld vaak minderwaardig voelt ten opzichte van anderen, kan dat te maken hebben met herinneringen aan overmatig bekritiseerd of gepest zijn.
Kijk eerst of je een of meer terugkerende pijnlijke gevoelens in je leven kan herkennen. Dit kan gaan over je onveilig, angstig, jaloers, waardeloos, beschaamd, onrechtvaardig behandeld, gekwetst, hopeloos, dom, lelijk of iets dergelijks voelen. Terugkerende pijnlijke gevoelens zijn vaak angst, schaamte of verdriet maar deze gevoelens kunnen vaak verborgen zijn achter secundaire emoties zoals woede of angst en depressie.
- Schrijf een terugkerend pijnlijk gevoel op waar je in je leven mee worstelt. Voel je vrij om meer woorden te gebruiken om dit te beschrijven en hoe je je daardoor voelt.
- Hoe merk je dat dit gevoel er is? Hoe kunnen anderen het opmerken?
- Wat is het precies dat er gebeurt dat dit gevoel teweeg brengt? Schrijf verschillende triggers op.
- Is het iets wat iemand anders doet?
- Is het wanneer bepaalde onderwerpen ter sprake worden gebracht?
- Zijn het de gevoelens van andere mensen die het uitlokken?
- Zijn er specifieke personen die het uitlokken?
- Wat is het algemene onderwerp in dit soort situaties? Probeer de zin af te maken: "Ik voel dit gevoel als er iets gebeurt waardoor ik
...me geplaagd/gepest voel
...me bekritiseerd voel
...me over het hoofd gezien voel
...me alleen/verlaten voel
...me gecontroleerd of aangesproken voel
...me onbelangrijk voel
...me onrechtvaardig behandeld voel
...me onveilig voel in mijn omgeving
...me afhankelijk voel van iemand - Zijn er emotionele herinneringen, situaties, perioden of patronen, van vroeger, waarin je dit gevoel ook had?
U kunt nu ook naar oefening 1 bovenaan deze bladzijde gaan en daar verder aan werken.
- Als je je een situatie uit het verleden herinnert, wat had je dan nodig gehad dat er gebeurde?
- Als je dit gevoel vandaag ervaart, wat heb je dan nu nodig? Van jezelf en van anderen?