In de Emotie Gerichte Therapie zien we angst als een soort alarm dat waarschuwt dat er iets emotioneel belangrijks aan de hand is. Maar ook dat dit je nog niet helemaal duidelijk is of dat je er nog niet mee hebt kunnen omgaan. Meer concreet, je zou het kunnen zien als emotionele behoeften waar onvoldoende zorg en aandacht voor is, d.w.z. primaire emoties waar nog niet mee is omgegaan. Wanneer er niet met primaire emoties wordt omgegaan, krijg je emotionele reacties op wat je voelt, d.w.z. secundaire emoties.
Angst is een van de meest voorkomende secundaire gevoelstoestanden. Angst kan dus een secundaire angstgenoemd worden. Het is alsof je lichaam je zegt: "Ga daar niet heen! Doe wat je kunt om dat gevoel te vermijden!"
Bijvoorbeeld, laten we zeggen dat je iets hebt waar je je voor schaamt, waarbij je het gevoel hebt dat je minderwaardig bent, of een kant van jezelf moet verbergen (zoals je uiterlijk of bekwaamheid), d.w.z. een primaire schaamte. Dan kun je secundaire angst ervaren, die je vertelt dat je je bewust moet zijn van het feit dat mensen je zouden kunnen zien voor wie je werkelijk bent en dat je je moet verbergen of uit de buurt moet blijven. Dit wordt sociale angst genoemd. Op een bepaalde manier beschermt de secundaire sociale angst je tegen gevoelens van schaamte; onwaardig, niet geliefd of minderwaardig zijn.
Een ander voorbeeld is wanneer je een primaire angst voelt, dat de wereld een onveilige en gevaarlijke plaats is en dat je geen vangnet hebt van mensen die je kunnen beschermen. Om het pijnlijke gevoel van onbeschermd zijn te vermijden, kun je een secundaire angst ervaren voor alles wat een bedreiging kan zijn voor je leven en gezondheid, zoals ziekten, ongelukken, relaties en toekomstige rampen. De angst beschermt je dan tegen het gevoel bang of alleen te zijn.
Merk dus op dat de angst je in zekere zin probeert te beschermen tegen iets slechts, maar op den duur helpt het niet. Het is zowel pijnlijk als vermoeiend om angst te ervaren en angst claimt al je aandacht, waardoor het moeilijk wordt om aandacht te besteden aan andere behoeften. Het bedekt de meer primaire gevoelens die je zouden kunnen waarschuwen voor wat je echt nodig hebt in je leven. Als je voortdurend angstig bent dat anderen zullen ontdekken wie je werkelijk bent en jezelf voortdurend verstopt om niet als jezelf gezien te worden, ontneem je jezelf ook de echte erkenning, acceptatie en bevestiging die je nodig hebt om jezelf als goed genoeg te ervaren.
Daarom, in Emotie Gerichte Therapie, werken we met twee dingen: we werken direct met de angst zoals die zich voordoet, om je te helpen die te reguleren en te verdragen. Maar we onderzoeken ook de angst om je primaire gevoelens te ontdekken zodat we je kunnen helpen om met je emotionele behoeften om te gaan. Wanneer we erin slagen de onderliggende gevoelens aan te pakken, vermindert de angst omdat ze niet langer nodig is om je te beschermen.