Vreugde is een emotionele reactie die met name ontstaat wanneer er iets positiefs is gebeurd met jou of met iemand die belangrijk voor je is. Het ontstaat ook wanneer aan je behoeften wordt voldaan. Het gevoel van vreugde helpt je dus om te weten wat belangrijk voor je is en zorgt ervoor dat je er meer van gaat zoeken. Wanneer je bijvoorbeeld vreugde voelt bij het zien van iemand die je graag mag, laat de emotie van vreugde je weten hoe goed het is om bij die persoon te zijn en dat hij of zij veel voor je betekent.
Vreugde heeft ook een belangrijke sociale functie. Het uiten van vreugde laat de mensen om je heen weten dat je hen waardeert. Wanneer je vreugde deelt met andere mensen, kan het gevoel meer intens worden en voel je je meer verbonden met de mensen om je heen. Omgekeerd kan het heel pijnlijk zijn als je naar anderen vreugde toont, maar die vreugde niet beantwoord krijgt. Velen die zijn opgegroeid in gezinnen waar het uiten van vreugde wordt afgeremd, kunnen zich beschaamd voelen over hun eigen vreugde.
Vreugde voelt vaak als een licht gevoel in je lichaam, alsof je het een beetje warm hebt, meer energie krijgt en misschien een beetje borrelt van binnen. Het komt ook vaak voor dat je tranen van vreugde uit. Dit gebeurt vaak als je een grote opluchting ervaart, bijvoorbeeld in de nasleep van iets moeilijks of engs.
Wanneer vreugde een secundaire emotie is, bedekt zij vaak een andere en moeilijkere emotie, bijvoorbeeld wanneer iemand glimlacht terwijl hij over iets verdrietigs praat. Soms gebruiken we vreugde op een instrumentele manier, bijvoorbeeld wanneer je probeert een goede stemming te creëren, ook al voel je je niet gelukkig. Het fenomeen leedvermaak - wanneer je blij bent omdat een ander iets negatiefs overkomt - kan een sociale functie hebben in conflicten, maar gaat waarschijnlijk over een onderliggende boosheid op de ander.
Vreugde is zelden een probleem op zich, met uitzondering van hypermanie en drugsmisbruik. Meestal is vreugde een probleem als er te weinig van is. Gebrek aan vreugde geeft meestal aan waar er niet aan andere emotionele behoeften wordt voldaan.